Kurm. | Kirm. | Tr | D |
 |
- SANÎKA
ARZUXANE Û QEMERÎ
Arêkerdox: Munzur Çem
Beno nêbeno, waxtê de welatêde di mordemekî
benê. Terefê Heqî ra cênîyê
hurdemîne êyni waxt de eve domonû benê
nêwêshî. Naye ser o wertê xo de qesêy
kenê, soz danê zuvinî ke, eke xo ra domonê
juyî lazek, ê êyê bînî kî
çeneke bîye, siro ke bî pîlî,
yîne zuvinî de bizeweznêne.
Pêyê conî, eke domonî ênê
dîna, nîyadanê ke rastî kî, domono
zu lazek o, awa bîne kî çeneke wa. Namê
çêneke Arzuxane, yê lazêkî kî
Qemer nanê pira.
Eke werte ra tayê waxt vêreno ra, domonû ra
yê juyî maya xo, yê êyê bînî
kî pîyê xo mireno. Na ra mordemeko ko cênîka
xo merda, zêde nêvindeno zewejîno, dêmarî
ano çê. Qemer ve Arzuxane ra çê dêyî
de manenê. Eve o hal serî vêrenê ra,
pênîye de waxtê mektevî êno, hurdemêna
domonî pîya sonê mektev.
Rozê sodir urzenê ra, nîya danê ke dêmarî
cirê ara kerda hazire. Qemer rîyê xo shuno,
yêno sifrî ser ke ara xo bikero, Arzuxane kilamû
vezena ro ci, eve lawikû cira vana ke:
-Qemer, werdena ke arda to ver a ye mewe, axu te der o. Dêmarî
axu kerdo ci ke ma bimirîme.
Qemer na vatene ra dime pêyser vindeno, nêweno.
A roze hên vêsan sonê mektev. Roza bîne
ke cile ra urzenê ra, Qemer têpîya rîyê
xo shuno, yêno ke bêro ara xo bikaro, Arzuxane oncîya
kilamû vezena ro ci, vana:
-Qemer a werdene mewe, lêyîrê pisingû
kerdê ci.
Kuwno roze bîne, eve o qêyde Qemer rêyna yêno
ke ara xo bikero, Arzuxane têpîya onca qêydu
vezena ro ci, nara kî vana ke:
-Qemer a werdene mewe, fînê kutikî te der ê.
Qemer rêyna nêweno, vêsan maneno.
Eve o shekîl xêlê waxt vêreno ra, Qemer
ve Arzuxane ra zof zametû vênenê, axirî
pênîye de benê pîlî. Waxto ke benê
pîlî kî, soz ra gore gereke zuvînde bizewejîyêne.
Xo ra zuvinî ra zof kî hes kenê. Çi
esto ke dêmarî zewejayîsê dîne
nêwazena, tayê mordemonê bînû kena
werte ke, sola Arzuxane dîne done. Arzuxane kî nîyadana
ke têy çare nêvênena, rozê venga
Qemerî dana vana:
-Qemer, bînê na barî ra ancax xalê mi
ma xelesnenê ra. Dîne ra qederî kes na mesela
besenêkeno ke hal bikero. Ti urze ra, era raye kuye so
lewê dîne, cira vaze ke ´Werezaya sima tenge
der a, sima ra yardim wazena', ê yênê.
Xalê Arzuxane rasti kî zof çêrî
benê.
Qemer na qesî ser o kuwno ra raye tekneno sono lewê
xalonê Arzuxane. Eke sono uza, eke çi bîyo,
ci rê qesêy keno. Vano:
-Hal mesele nîya ro. Dêmarî kewta werte, nêverdana
ez ve Arzuxane ra bizewejîme. Arzuxane yardimê sima
wazena, vana `Xalê mi bêrê va na mesele hal
bikerê.'
Xalî nêvindenê kuwnê ra raye yênê.
Na ra dêmarî ferq kena ke xalê Arzuxane yênê,
Pîra cazuye vênena, aye kena wertê meselî.
Tavî fêl û hîlê Pîre kî
zofî benê. Pîre nêvindena vosnê
dana sarebirnayêne, bena kena mezele û hot lazonê
xo cêna dormê mezele de nîsena ro, berbena.
Qemer ve xalonê Arzuxane ra eke dot ra yênê,
Pîre vênenê, pers kenê vanê:
-Çîya wo, çi ko, kam merdo ke sima nîya
berbenê?
A tenêna zêde hêsîrû kena or (war)
dana xo ro, vana ke:
-Arzuxane merda, ez seva daye berben.
Çi esto ke xalê Arzuxane kuwnê sik, vanê:
-Mekerê ma gurzê na mezele ro dîme, mezele
xirave keme, mêyîtî vêjîme. Na
mezele nêshîya ro mezela îsonî.
Ê hen vanê hama Qemer nêverdano. O, nêwazeno
ke mezela Arzuxane bêro xirave kerdene.
Endî naye ser o xalê Arzuxane pêyser cêrenê
ra sonê, Qemer kî yêno çê. Çi
turî ke yêno, Arzuxane êy vênena, nêvindena
kuwna pençere qêydû vezena ro ci, pers kena,
vana:
-Kuyê xalê mi, to qêy yê nîyardî?
Qemer ci rê kerdena Pîre qesêy keno. Naye ser
o Arzuxane zotû dana lazonê pîre ro, vana:
-Heq ke Heqê min o, sola lazê Pîre têde
bimirê, pîre ra az nêmanone.
Na zotû ra dime, terefê Heqî ra rasti kî
lazê Pîre têde mirenê.
O werte de, xortêde bîn eseqîno ro Arzuxane.
Eke eseqîno ro ci, mayê û pîyê
xo rusneno, Arzuxane dano wastene. Hetê çêneke
kî qewil kenê, eve na shêkîl qese yêno
birnayêne. Pênîye de roza vêyvî
yêna, vêyve anê Arzuxane ser. Hama çimê
Arzuxane her tim Qemerî de beno. Naye ser o kî Qemerî
ra vana ke:
-Qemer nîyade! Vêyve amo mi ser, meste astorî
anê, mi kenê aspore. Mi ke linge kerde zenguyê
kamecî astorî ra, nîstune ro ci, mîyanê
xo shîkîno. E ke eve na shêkîl waxt vêrd
ra, ti biheredîye vaze ke:
-Astorê de rindî bîyarê, ero cinê
berê. Nê senê astorê nîyanênê
sima anê?
Na qesî ser o yê to ra vanê ke:
-Ti astorê xo bîya. Va ero astorê to nîso.
-Aman aman aman, nêbo ke ti astorê xo bîyarê,
to ke astorê xo ard, ez nêshkîn mîyanê
dêyî bisiknîne, o waxt nîsen ro ci, mi
benê. Ez endî to dest ra vêjîn son.
Roza bîne, Arzuxane ke se vato rasti kî hen beno.
Eke kamecî astorî anê, a nîsena ro ci,
mîyanê yê astorî shîkîno.
Pênîye de Qemer heredîno, vano:
-Astorê de rindî bîyarê, ero cinê
berê. Nê senê astorê nîyanênê
sima anê?
Ayê bînî daye de vanê ke:
-Qemer ti astorê xo bîya. Va ero astorê to
nîsone.
Qemer vatena Arzuxane pênêcêno, xeleshîno
ra astorê xo cêno ano. Zeke ano, Arzuxane qarîna,
linge kena ve astorî ra, sanena raye sona. Eve na qêyde
mêrde kena.
Çêwo ke Arzuxane shîya ci, lewê çemî
de beno. Nara tam dustê bonû de wertê çemî
de kî kemerê da pone bena; a ve hermetonê bînû
ra ge-gane sonê uza nîsenê ro, xo rê
qesêy kenê. Rozê têpîya sonê
a kemere ser, eke tenê nîsenê ro, Arzuxane
nîyadana ke mordemê ha wo dot ra ame verê çemî,
kewt çem. Naskena, vana:
-No Qemer o.
Cênîyê ke lewe der ê, yê vanê
ke:
-Nê! Qemer nîyo.
A vana:
-Na selela selela Qemerî ya. Ez êy rindek nas ken.
Hen vana û nêvindene urzena ra, venga ci dana, vana:
-Bur uza de nîyo Qemer, uza de meyê!
Qemer gos ro ci nênano kuwna çem. Naye ser o Arzuxane
nêvindena, a kî nahet ra kuwna uwe. Eve o qêyde
nêzdîyê zuvinî benê, hama hama
ke endî pêresêne, uwe hurdîne pîya
sanena xo ver cêna sona.
Vanê ke, cawo ke uwe yê berdê, uza lewê
çemî de, di leyê gêrazî têlewe
de royê, bîyê pîlî. Ê hurdî
leyî, Qemer ve Arzuxane ra yê.*
*Na sanike mi rê maya mi Fîraze qesêy
kerde.
sho
cor
|
