Kurm. | Kirm. | Tr | D |
 |
SANÎKA
AZLANÊ ÇÊNEKE
Arêkerdox: Munzur Çem
Beno nêbeno welatê de mordemekê ve cênîkê
ra benê. Na ra mordemek ve çênîke ra
wayîrê çênekê benê. Werte
ra serî vêrenê ra, çêneke bena
pîle, waxtê xu yê zewejî êno hama
ci rê qismetê nêvêjîno, besenêkena
mêrde bikero. Hen çêyî ser o manena.
Tavî na hal kî mayê û pîyê
çêneke rê wes nêno, tenge dano dîne.
Mordemek zof fikir keno, beno wayîrê meraxêde
girsî. Pênîyede kî rozê sodir urzeno
ra, cênîka xo ra vano ke:
-Cênîkî, ez hala rêyê tever bî,
xo rê era raye kune shêrî, cayê qe kesî
nêvênen ke ci ra pers kêrî, bimisîne;
azlanê na çêna ma kamî de vejîyo
têw? Hata roza ewroyêne qismetê xo çira
nêvêjîyo?
Hen vano û kuno ra raye sono. Eke ververê derî
de xêlê raye sono, nîyadano ke mordemê
ha wo lewê uwe de ronîsto, tayê xelekî
dest der ê, dîne ra tayîne cêvezeno,
tayîne kî vezeno têw. Sono lewê dêy
de nîseno ro, tenê têy nîyadano, o ra
têpîya kî pers keno, vano:
-No çi ko, nê çi xelekonê ti vezenê
têw ya kî cêvezena, hala mi ra vaze?
Mordemeko bîn vano ke:
-Na karo ke ez ken, karê mirodon o. Na xelekî kî
azlan ê. Nayê ke vezen têw, manê xo u
yo ke, ê zuvinî de zewejînê, resenê
mirodê xo, nayê ke cêvezen kî, yê
endî mirenê, zuvinî caverdanê.
Vano:
-Eke hênîyo ti derdê mi kî zonena. Çênêkê
da min a azeve esta, hata nika mêrde nekerdo. To azlanê
dayê û kamî veto têw? Qismetê daye
çi ra hata ewro nêvejîyo, çê
de menda?
O ci rê koyê tarîf keno, vano ke:
-Gilê yê koy ra qonaxê esto, xortê kî
teder o, hama xort hewn der o, hesarê xo nîyo. Mi
azlanê çêna to û dêyî veto
têw. Çêna xo bere uza, va ci rê xizmet-azete
bikero, çila serê sarî bero binê lingû,
yê binê lingû bîyaro serê sarî.
Çewres roze ra dime o hesar beno. Yê dêyî
vaadê xo esto, waxto ke hesar bî eke kamecî
çêneke lewede bo, aye cêno.
Mêrik pêyser cêreno ra yêno çê,
qe nêvindeno, çêna xo cêno û kunê
ra raye, pîya terknenê sonê. Eke sonê
lewê qonaxî, wazenê ke zere kuyêne, çêver
nêvênenê. Dorme ra fetelînê nîyadanê,
hama rastê ci nêbenê; çêver tede
çînebeno. Pênîye de eke çi turî
beno, çêneke rêyê pîyê xo
ra vishîna ra, têyna manena. Daye de çêverê
beno ra, çêneke êrjîna zerê qonaxî,
çêver têpîya cêrîno, beno
vîndî.
Pî kî, ke çare nêvêneno, zerê
qonaxî nêkuno, sono verê pençerî
çêna xo ra pers keno vano:
-Kam zere der o?
A vana:
-Kes tede çîno, zu cendeg o teder o.
O vano:
-Çewres roze çila serê sarê dêy
bere binê lingû, yê binê lingû
kî bîya serê sarî, ci rê xismete
bike. O ra dime beno wes.
Endî çêneke uza manena, seke pî ci rê
tarîf kerdo eve o shêkîl xortî rê
xizmete kena. Rozê nîyadana ke barzinganê ame,
çênêkê da kir a keçele têy
ra, ayê cêna lewê xo. Cêna ke ci rê
xizmet mizmete bikero. O werte de kî zof qefelîna,
sewa çewrêshî xo vîrî ra kena,
çêneka kire kena lewê cendegî, eve xo
sona odêda bîne de tenê meredîna ra,
kuna ra.
Waxto ke a uza rameredîyayîye bena, xort hesar beno,
nîyadano ke çêneka kira keçele hawa
lewe der a, çila serê sarî bena binê
lingû, yê binê lingû kî ana serê
sarî, xizmete kena.
Tavî vadê xo esto, yê wadê xo ra gore
kî gereke aye bijêro. Ci ra pers keno, vano:
-Kam lewê to der o?
A vana:
-Barzingan ame, mi çênêkê da kira keçele,
barzinganî ra gurete, a lewê mi der a.
Çêneka kire, çêneka rindeka ke zerede
rakewtî ya sava dayê vana, "kir û keçele."
Endî o ra têpîya, xort, çêneka
kira keçele cêno, zewejînê. Eke aye
cêno, çêneka bîne wa rindeka ke ci rê
xizmete kerda, nêwazena ke êy bivêno. Eve o
hal ke xêlê waxt vêreno ra, rozê xortek
merax keno, xo ve xo vano:
-Na çêneke kewta oda cira nêvejîna.
Qey hem kena? Na senê çêneka? Wazeno ke, shêro
lewe bivêno, a çêver cêna, qîrena,
zurî kena vana:
-Ez kir û keçelê wû, ti yêna lewê
mi se kena? Meyê, ez to nêwazen.
Na ye ser xortek pêyser cêreno ra sono. Eke werte
ra tenêna waxt vêreno ra, nara kî cênîka
xo ra, yanê kira keçele ra vano ke:
-Ez son suke, kira keçele ra pers bike hala çi
rê çîyê lazim o? Eke çi wazena
ez ci rê bîyarîne.
Cênîke sona pers kena, a vana:
-Mi rê kemera savîrî (sabirî) û
xençêrîya tarve bîyaro. Eke mi rê
îne nîyano, sola rayê ra puk vêjîyo,
era pukî ver kuyone, besenêkero, bêro çê.
A hen vana, hama oncîya kî xortek xo vîr ra
keno, çîyo ke wasto, ci rê nêhêrîneno,
eve o hal cêrenê ra yênê. Eke yênê,
raye ra pukê vêjîno, pukê de henê
beno ke firsend ci nêdano ke çimonê xo wekerê,
hevê maneno ke bixenekîyêne. Naye ser o hevalê
xu yê ke lewe der ê wertê xo qesêy kenê,
vanê:
-No çiko, çiva wo, na firtine eceva qêy nîya
vêjîya?
Mordemek ci rê mesele qesêy keno, vano:
-Hal-mezal nîya nîya ro. Kira min a keçele,
kemera savirî ve xençêrîya tarve ra
wastî, mi xo vîr ra kerdê ci rê nêguretê
nêardê, coka nîya beno.
Na vatene ra dime qerar danê ci, mordemek pêyser
cêreno ra sono, kemera savirî ve xençêrîya
tarve hêrîneno, terkneno êno. Hama waxto ke
hêrîneno, wayîrê dukanî ci ra pers
keno, vano:
-Kira keçele, na kemera savirî çinay rê
cêna? Naye de çîyê esto. Ti gereke ero
kira keçele bipîyêne.
Mordemek kemere ve xençerî ra ano, esas kira keçela
ke gureta xo rê kerda cênîke dano daye, a kî
bena têslîmê çêneke kena, pêyser
êna.
Çêneke kemere verê xo de nana ro, xençerî
kî lewe de kena hard de. O ra dime dest nana pira, eke
hata a roze se bîyo, çi amo sare, çeku ve
çeku ci rê qesêy kena. Heto zu ra qesêy
kena, heto bîn ra kî pers kena, vana:
-Kemerî raste vaze, ti eve savir a, ya ez ve savir ûne?
Savirê to zêde wo, ya yê mi?
Rêyna ke siro ke a hen qasêy kena, mordemek amo pêyê
çêvêrî de xo dardo we, gos dano. Tavî
eve na
shêkîl, mesele ser û bin ra têde miseno.
Çêneke waxto ke qesê xo qedenena, kemera savire
tengonê daye ver damîsh nêbena, qilashîna
ra werte de bena diletêyî. Çi turî ke
a bena di letêy, çêneke kî xençêrî
cêna ke xode kero, xo bikîsone, mordemek reseno,
xençêrî dest ra cêno, xelesneno. O ra
dime kî çêneka kira keçela ke zurî
kerdo, eve o shêkîl têy zewejîya, aye
dimê astorî ra gîrê dano, dano parçekerdene;
çêneka bîne de zewejîno, hot roz û
hot sêwî vêyvê xo kenê, sonê
reseno mirodê xo.
*Na sanike mi rê maya mi Fîraze qesêy kerde.
sho
cor
|
